lundi 18 août 2008

Toubab in Touba

Onzelievevrouwhemelvaart. Een uitgelezen moment om op pelgrimstocht te gaan naar Touba, het religieuze centrum van Senegal. De stad is gebouwd op een privédomein en geniet daardoor een bijzonder statuut. De Marabouts, de Sheiks en de Khaliefen (nooit goed begrepen hoe die rangorde in elkaar zit maar goed...) zwaaien er de plak, de staat heeft er niets te zeggen. Touba is streng Islamitisch: er mag niet gerookt noch alcohol geconsumeerd worden. U begrijpt het : helemaal op mijn lijf geschreven!

Eigenlijk is er maar 1 ding te zien in Touba, de moskee, maar die is dan ook redelijk indrukwekkend. Een minaret van 86 meter (de hoogste van West-Afrika), overal roze marmer uit Portugal en wit marmer uit Carrara, plaats voor 10000 gelovigen die kunnen bidden op zo'n 800 tapijten uit Antwerpen. Natuurlijk mocht ik niet echt binnenin de moskee, maar gids Amadou liet me toch al de rest zonder enig probleem zien. Amadou is zo een mens die de dingen neemt zoals ze zijn, en dus niet goed op mijn vragen wist te antwoorden: hoeveel Marabouts zijn er in Touba? "Oh veel." Hoeveel? "Oui oui, beaucoup beaucoup." Hoe wordt je Bay fall (dienaars van de marabouts die echt hun leven uit handen geven, te herkennen aan de vrolijke kleren en dreadlocks)? "Ah il y a beaucoup de Bay fall." Ok, en hoe wordt je het? "Ah comme ça".

De macht van Touba en haar confrérie, de Mouriden, is groot. Onze vrind President Wade is er "gepasseerd", wat zoveel wil zeggen als dat hij de goedkeuring van de stad nodig had voor zijn presidentschap, alle 'cars rapides' in Senegal, de witte busjes, zijn eigendom van en rijdende reclameborden voor de Mouriden, enz. MAAR! In die handige reisgidsjes lees je soms toch interessante kleine dingen. Ik liet Amadou dus achter in Touba en Touba achter mij, en zocht en vond de dissident, de revolutionair, de uit de boot springer, de enige echte uit Touba verbannen Marabout! De mens heet Omar, en heeft zo'n 50 kilometer buiten Touba zijn eigen gemeenschap (200 mensen) en moskee. Hij beweert te leven volgens de eerste marabout, Amadou Bamba. Zijn bayfalls roken marihuana, en werken constant aan de bouwstructuur, want die is namelijk gemaakt uit... stro! Dat maakt de gemeenschap meteen ook nogal kwetsbaar: af en toe steken tegenstanders de boel in brand.

Het contact met de Marabout was nogal grappig: ik moest mijn naam in het zand schrijven en letter per letter aanduiden. Dan gaf Omar uitleg: B stond voor "bonne vie", de R voor "retour", de A voor "Allah de almachtige", en de M voor "ministre dans le paradis".
Sindsdien is alles dolletjes.

Ba beneen...
.

vendredi 8 août 2008

Over teveel en te weinig testosteron

De laatste weken is het tot me doorgedrongen dat... jullie af en toe toch een blik op die blog werpen! Daarom nog een laatste post vooraleer ik terug voet zet op Belgische bodem. Ah Belgique belsik... afgezien van het weertje valt er weinig op af te dingen... Alsof de beschilderde pirogue na maanden op zee eindelijk de kust nadert. Gelukkig heeft de passagier een geldig paspoort.

Dakar heeft het niet gemakkelijk. De regen is niet al te hevig, maar zelfs de nieuwe infrastructuur kan het niet al te goed aan. Het gevolg is dat die dure nieuwe wegen soms volledig onder water staan. Gisteren een straat ingewandeld die vol stond met afvalwater. Enkele maten hadden geprobeerd de straat te mobiliseren: iedereen legt wat samen om de boel op te kuisen, maar niemand was geïnteresseerd. De 'hivernage' is zoals steeds ook een moeilijke periode omdat de prijzen stijgen. En dit jaar is alles uitzonderlijk duur... benzine, rijst, vis, elektriciteit. Gelukkig bespaart de elektriciteitsmaatschappij voor jou: elk dag urenlange coupures. Maar ik heb ontdekt dat ook gesmolten coco-ijscrème smaakt.

Twee weken geleden het laatste weekend van de Senegalese 'lutte' meegemaakt in het stadium Anta Diop. Enorme kerels met een vodje rond hun middel die elkaar ofwel op de grond trachten te gooien, ofwel uit de kring proberen duwen... een kruising tussen judo en sumo eigenlijk. Soms mag er ook gebokst worden, met de blote hand. Nogal een agressieve sport dus, en Senegalezen zijn er echt helemaal door begeesterd. Alleen sloeg het enthousiasme iets te ver door in het stadium, en begonnen hier en daar de toeschouwers op de tribunes... tja, op elkaars muil te slaan eigenlijk. Hooliganisme!

Even later kwam Griet dan langs voor een klein weekje, dankzij Air Senegal mocht ze nog een dagje langer blijven ook... wat attent! Het is 4 dagen Popenguine geworden. Huisje gehuurd op het strand.

Nog één anekdote dan. Sur un sujet particulier: homosexualiteit. Ik herinner me dat Ecuadoraanse homo's die zich publiekelijk uitten al eens van de malecón werden gekieperd, recht het water in. Hier in Dakar is de situatie niet veel beter. Ik had al gehoord van regelrecht racisme, ook bij jonge, goed opgeleide mensen, en dus legde ik de kwestie voor aan een collega. Niet de eerste de beste collega: een vrijgevochten, feministische vrouw van begin de dertig, die zelfs klachtenbrieven schrijft naar diensten of bedrijven waarvan ze vindt dat ze niet goed behandeld wordt (zo'n 95% van alle diensten en bedrijven hier). I love the woman! Nu, homosexuelen waren volgens haar "malades", "dégénérés", "handicapés".

Liefs, en misschien tot binnenkort.
.

samedi 5 juillet 2008

Eerlijk

Ha in België is de zomervakantie begonnen! Op reis, festivals, terrasjes... Maar hier een andere sfeer: festivals en terrasjes zijn hier niet, en op reis... tja :) Nee, het regenseizoen begint, blijkbaar wat vroeger dan andere jaren, met hoge temperaturen en af en toe een buitje tot gevolg. Ook hier hebben scholieren vakantie, de studenten hebben al een half jaar niets te doen omwille van een staking. Ikzelf neem een beetje vakantie binnen 2 weken (Griet), en dan kom ik eind augustus een week naar België voor een BTC-seminarie! Kwestie van wat kleren te wassen...

Eergisteren gaven we een bbq voor de collega's (zo'n 14 man in totaal). Merguez en Youssou N'Dour, blijkbaar hadden ze niet meer nodig om uit hun dak te gaan! Er werd gedanst tot 10 u, toen een stroomonderbreking het feestje abrupt beëindigde. In elk geval voor herhaling vatbaar...

Vandaag nog iets raars meegemaakt, hoewel het misschien banaal zal overkomen. Ik wou een jeansbroek, die vanwege de scooter was opengescheurd ter hoogte van de bil, laten naaien, dus stak ik ze binnen bij het eerste het beste klerenwinkeltje in het centrum. Over de prijs zouden we discussiëren als ik ze zou ophalen. Vandaag dan haal ik ze op, en de man vraagt me hoeveel ik wil betalen. Normaal gezien is het de verkoper die de eerste prijs zegt, en ietwat van mijn melk gebracht probeer ik 5000 CFA, zo'n 8 euro. En nu, voor de eerste keer na exact 6 maanden in Senegal, waar we er continu door iedereen en overal worden opgelegd en waar iedereen ons om geld vraagt, zegt de man doodleuk: "dat is teveel". ... ? ... Hij geeft me 3000 CFA terug, en ik vertrek, totaal verbouwereerd. Thuis gekomen ontdek ik bovendien nog een briefje van 10.000 CFA in de achterzak. Er zijn nog eerlijke mensen in dit land...

lundi 16 juin 2008

up-dates

Dag mensen,

jep jep, tis weer een tijdje geleden... werk, werk en nog eens werk... Heeft iemand ooit een workaholic in mij gezien? Ikzelf alvast totaal niet, maar de laatste maand kwam ik toch dicht in de buurt... nu ja, workaholic ben je wellicht langer dan... een maand, en het is inderdaad al lang tijd om het wat rustiger aan te doen. U raadt het, zo ongeveer een maand...

Resultaat? Wel er is een nieuwsbrief en een website, check www.btcctb.org/westafrica. Kijk zeker eens naar het filmpje van één van onze micro-projecten, best confronterend.
Veel meer gedaan dan alleen dat hoor, maar ik hou het op 1 ding: een opleiding helpen organiseren voor de micro-projecten die dit jaar geselecteerd zijn. We houden ze twee keer, één keer in Dakar, vandaag en morgen, en later deze week in Kaolack.

Echt tof, een twintigtal mensen die elkaar van haar nog pluimen kennen, veel ambiance, veel kleine problemen, en veel goodwill om ze op te lossen. Tis voor mij ook eindelijk eens wat meer met mensen werken! En er komt meer van dat, want nu ik op de representatie even kan ademhalen ga ik de komende maanden de projecten helpen in hun communicatie... ziet er dus niet slecht uit.

Neemt niet weg dat, laten we het zeggen zoals het is, Senegal zeker ook zijn mindere kanten heeft. Ik had het de vorige keer over Saint-Louis, wel: tijdens het Jazz-festival, dat internationale aanspraken wil maken, en waar de helft van de bezoekers blank is, werd ik midden op straat opgepakt door een vijftal agenten in burger omdat ik een pintje vast had. Hup de combi in (geboeid dan nog), en op het politiekantoor onder loze bedreigingen een boete moeten betalen, van zo'n 9 euro... Pure corruptie. Het was niet het feit dat ik vond dat dat moet kunnen dat me zo frappeerde (integendeel, ik wil in dit steeds meer islamiserende landje geen problemen), wel de enorme agressiviteit waarmee ze te werk gingen. En dat maakt je wantrouwig. Als Wade op dezelfde manier het Israëlisch-Palestijns conflict gaat oplossen (alsof hij in zijn eigen land niet genoeg problemen heeft) komt er misschien nog een oplossing uit de bus ook.

Maar zo kan ik deze post niet afsluiten, wel? Positiever dan: onze scooter, waarmee we zo overal heen rijden zonder te moeten pingelen voor een taxi die naam a priori onwaardig, een tripje naar de Sine Saloum het komende weekend, en zonder twijfel de nummer 1: onze bbq, die al herhaaldelijk zijn dienst bewezen heeft!
Cheers!

jeudi 22 mai 2008

Stories from Benin

Aangezien ik door herhaaldelijke stroomonderbrekingen de champions league finale door mijn neus geboord krijg – en met mij wellicht heel Sacré Coeur III, daar hebben we ons onlangs van verzekerd omdat we een geheel onschuldige vertraging hadden opgebouwd in het betalen van de factuur – kan ik evengoed iets schrijven voor de blog. Vooraleer ik doe alsof hij niet meer bestaat. En vooraleer de maand mei om is terwijl ik nog zoveel moet vertellen over de maand april. Time flies!

Zo was er een plezierreisje naar Benin: Griet gaan bezoeken, en de andere vrijwilligers (ze zijn met 5). Gelijkenissen? Veel zwarten in Benin. Nee serieus, redelijk veel. En net zoals hier veel luchtvervuiling, maar minder stof. Verschillen? Al de rest! Mensen gaan totaal anders met elkaar om dan in het assertieve Senegal, en dat vond ik eigenlijk prettig. Of de Beninezen dat ook prettig vonden is iets anders… ik ben hier zo gewend geraakt om van mij af te bijten dat ik hier en daar verschrikte reacties leek te zien… Ligt dat aan mij of aan de Senegalezen?

Na de markten van Cotonou afgeschuimd te hebben (het is er nogal wat goedkoper dan in Senegal) was het richting Natitingou; tja van Afrika moet je geen gemakkelijke dorpsnamen genre ‘Gent’ verwachten. Noord-Benin is dat. Het ligt in het groen en is omringd met heuvels… na 3 maanden Dakar was dat een verademing. Watervallen bezocht, apen, nijlpaarden, het uiterst zeldzame “ezelhert” en buffels gezien. En ja, aangevallen geweest door een olifant… Blijkbaar chargeren die beesten eerst een paar keren vooraleer ze echt aanvallen, maar het is best schrikken! Het ietwat schokkerige filmpje – nog nooit een voiture zo snel achteruit weten rijden – staat rechts.

Wat Benin betreft: we bezochten ook de enige plek waar werkelijk Amazones hebben bestaan: Abomey. Misschien beter bekend als het verschrikkelijke Dahomey: de voodoostad, de stad van de Beninese koningen, de bloedstad! En er was natuurlijk ook Griet. En ons Griet liep met haar schoenen doodleuk een heilige tempel binnen. En de tempelpriester kon daar niet om lachen, net zomin als de hele buurt trouwens die zich rondom ons in het priesterkamertje had gewurmd. En wij ook niet toen we hoorden dat er 150.000 Cfa (ongeveer 250 euro) van ons werd geëist om een reinigend voodoo-ritueel te houden… Uren onderhandelen brachten die prijs uiteindelijk tot op 15.000 Cfa, onder meer dankzij de ‘chef du village’ die er zelf nog 10.000 bovenop deed. Maar dat is zijn probleem.

Na Benin kwam mams op bezoek. En mams en ik hebben gerelaxed in Saint-Louis. Dat had ik per slot van rekening wel verdiend na al dat harde werk. En het weekend erna zat ik opnieuw in Saint-Louis, voor het internationaal jazz-festival. Met een klein probleempje ook, maar dat is voor de volgende keer. Bisous.

mercredi 7 mai 2008

Op audiëntie bij de koning

Tja, dat heb je dan na bijna een maand vakantie. Verwaarlozing van mijn lezerspubliek. En een writer's block erbovenop. Of heb ik teveel te vertellen en weet ik niet waar te beginnen? Of was ik mijn publiek toch al kwijt vóór Antoine en ik begin april ontscheepten naar de Casamance? Ook best mogelijk. In elk geval: verwacht je de komende dagen en weken aan nieuwe posts, foto's en video's! Blijf achter je computer gekluisd! Blijf weg van terrasjes en barbeques! (Tenzij er wifi in de buurt is). Kortom: hou de blog opnieuw in het oog...

Ongeveer een maand geleden zaten we dus in de Casamance. De streek ligt in Zuid-Senegal, onder Gambia. Casa di Mansa: het huis van de koning. Of beter koningen; er zijn er een stuk of 7 denk ik. Nog altijd een beetje een risicogebied ook; al jaren is er een rebellengroep die er strijdt voor onafhankelijkheid; vorige week nog reed er een bus op een mijn. Maar wij gingen dus met de boot! Een laatste weetje: de Aline Sitoé Diatta is een gloednieuwe boot, nadat de Joola in september 2002 met 1800 man en een onbekend aantal muizen verging... meteen de grootste bootramp ooit, na de Titanic.

Fantastisch om het gebied binnen te varen, gevolgd door dolfijnen! Heb echt uren met mijn camera in de aanslag staan wachten om dé foto of hét filmpje te maken. Beter dan het filmpje rechts is me niet gelukt. De eerste dag hadden we enorm veel geluk: de chef du village van het dorpje Oussouye was overleden, dus heel het dorp ging feesten (de man was 84, en bij het overlijden van ouden van dagen wordt er gefeest...) Heel de avond werd er dus gedanst, vooral door de krijgers, met speer in de hand. Met geweerschoten en zelfs dynamietstaven zetten ze het feestgedruis wat kracht bij. Van zodra ik wat tijd heb load ik enkele filmpjes op.

Nadat we kennis hadden gemaakt met enkele locals tijdens en na het feest, werd onze volgende missie al snel duidelijk: een bezoek aan de koning! De audiëntie bij Siculumbaï Diedhiou, of kortweg Man, kon geregeld worden voor de verdachte prijs van 3 flessen rode wijn en 10 euro. Hij ontvangt zijn gasten buiten, op een klein open plaatsje in een bos net naast de hoofdweg: als je het niet weet dan rij je er zo voorbij. Het gesprek vlotte goed; ons blijken van respect werd aanvaard en onze vragen vlot beantwoord. De koning heeft zowel spirituele als meer aardse macht. Eigenlijk kan hij alles. Als er een conflict is in zijn koninkrijk komt hij tussenbeide met zijn bezemsteel, en de boel wordt onder zijn toeziend oog uitgepraat. Het moet wel een groot conflict zijn, want in principe mag de koning zijn paleis niet uit... Indrukwekkend! Misschien moet Leterme hier maar eens komen kijken om een oplossing te vinden voor BHV.

Een heel magische ontmoeting dus. Wij waren echt onder de indruk van zijn verschijning. Althans toch tot hij vertelde dat hij vroeger voor de Club Med werkte in Cap Skirring. Misschien heeft elke magie zijn vleugje banaliteit...

lundi 7 avril 2008

Getuigenis van een taxi-chauffeur

Hier een artikel dat een heel goed beeld geeft van de situatie in Dakar. De foto in het artikel is trouwens genomen vlak bij mijn huis, niet toevallig aan de voordeur van het Irin-bureau... de luiaards. Vorige week zondag werd hier betoogd tegen de stijgende voedselprijzen, een 20-tal mensen werden gearresteerd. Vooral prijzen voor brandstof en voedsel rijzen de pan uit; voor beide is Senegal niet toevallig bijna geheel afhankelijk van import. Benzine, fruit, groenten, vlees en vis zijn vaak gewoon even duur als in België. En de lonen liggen zo ergens tussen de 50 en 100 euro. In de rest van West-Afrika is het niet anders: eerder werd in de straten van Abidjan geprotesteerd; overal in de grote steden lijkt de spanning te stijgen...
Waar willen ze nu ook weer de automatische indexaanpassing afschaffen?
.

dimanche 6 avril 2008

Samantha en Sabar Ring

"Iek ow van dansen en muziéék, eviva..." Net als ik in Hotel du Palais in Saint-Louis gezellig een pintje drink en een goed boek lees, knalt Samantha tegen mijn trommelvliezen. Gebracht door een zekere Robert, een onfrisse Obelix-achtige zestiger met bierbuik annex schuin over het hoofd gekamde lange manen, en geflankeerd door enkele ongeïnspireerde Senegalese muzikanten. Hiervoor ben ik dus naar Senegal gekomen. En nu ken ik ook de reden waarom Saint-Louis de belangrijkste vertrekplaats is voor bootvluchtelingen naar Europa: ze heet Robert.

Ik zoek dan maar een ander plekje om mijn zaterdagavond rustig door te brengen, het werd een kleine bar om de hoek waarvan ik de naam alweer vergeten ben. Over die bar zelf valt weinig te vertellen (ze zag er een beetje uit als de binnenkant van een Zwitserse chalet), maar binnen de kortste keren maak ik er kennis met Cheikh en Bacari, twee grappige gasten in Reggae-outfit. De outfit was dan weer bedrieglijk: ze vertelden me namelijk trots dat ze "griots" waren. Terecht met trots! De griots waren vroeger de zanger-dichters aan de hoven van de koningen in West-Afrika, en bij uitstek de bewaarders van geschiedenis en mythes. Hun métier werd en wordt doorgegeven van vader op zoon: niemand kan zomaar op zichzelf griot worden.

Vandaag worden ze ingehuurd voor bruiloften, doopsels en begrafenissen, en vaak ook gevreesd om hun scherpe teksten - vooral dan voor het eerste en laatste type evenement. Het zijn over het algemeen percussionisten en kora-spelers (de Senegalese gitaar). Hoe dan ook, ik werd zeer vriendelijk uitgenodigd om de dag erna de 'tiep bou djeun', de nationale plat oftewel vis met rijst te komen eten. Een uitnodiging, zo had ik al eerder ondervonden, is niet 'eten en weg'. Je komt rond de middag toe en blijft de hele middag en liefst ook avond. Zeker vermits eten maken hier al snel zo'n 3 uur in beslag neemt. Ik hoef niet te vertellen dat het een geweldige namiddag was. Met een lading vers gekookte krabben als dessert. En toen ik vertrok hebben ze de laatste kopie van hun cd voor zichzelf op cassette overgenomen en me meegegeven... en dat voor muzikanten!

Op deze link kun je hen aan het werk zien (http://www.myspace.com/sabarring1, klik op het filmpje), samen met Franse jazzmuzikanten. Ze spelen op de sabar, een percussieinstrument dat wat kleiner is dan de djembé. De fusie klinkt heel speciaal en niet zoals de traditionele Senegalese muziek zoals ze ze ook spelen, maar het ritme en de dans zijn onmiskenbaar Senegalees! En geheel a-Samanthees...
.

TV Sénégalaise: L'infidelité

Voor het bovenstaande filmpje heb je wel een zeer goede internetverbinding nodig, het is mogelijk dat het te traag download...
.